Wspomina nauczyciel historii mgr Agnieszka Rusek
150 lat temu
Artur Grottger [Public domain], via Wikimedia Commons
22 stycznia 1863 roku
w Królestwie Polskim wybuchło powstanie przeciwko Imperium Rosyjskiemu.
W lutym do powstania przystąpiły ziemie litewskie
Był to jeden z największych polskich zrywów Niepodległościowych.
Przed wybuchem powstania w społeczeństwie polskim mocno odznaczał się duch patriotyczny, a głównie w Warszawie ludność demonstrowała nastroje niepodległościowe.
Przy okazji rocznic odbywały się manifestacje narodowe. Zagrożenie niepokojami skłoniło władze carskie do wprowadzenia stanu wojennego w 1861 roku. Decyzja o powstaniu była związana z rozpoczęciem przez zaborcę branki do wojska młodych mężczyzn podejrzewanych o przynależność do organizacji niepodległościowych.
W Warszawie zawiązała się przedpowstaniowa konspiracja i Tymczasowy Rząd Narodowy. Tu najdłużej trwał wprowadzony przez Rosjan stan wojenny, tu była pamiętna branka i tu umierał Romuald Traugutt ze swymi współtowarzyszami.
150 lat temu powstańcy z Łap próbowali przerwać ruch na magistrali kolejowej Warszawa-Petersburg. Oddział powstańczy pod dowództwem Władysława Cichorskiego „Zameczka” stoczył potyczki pod Surażem i Tykocinem
Tak w regionie zaczęło się powstanie styczniowe. 22.01.2013r. minęła okrągła rocznica tego zrywu.
W czasie walk partyzanckich miało miejsce ponad tysiąc bitew i potyczek. Zryw niepodległościowy pochłonął kilkadziesiąt tysięcy zabitych powstańców. Szacuje się, że w powstaniu trwającym ponad półtora roku, wzięło udział około 200 tysięcy słabo uzbrojonych powstańców, przeciw 90 tysiącom (pod koniec 1863 roku 300 tysiącom) carskich żołnierzy. Strona rosyjska dysponowała wówczas m.in. 176 armatami.
Na niepowodzenie zrywu oprócz przeważających sił wroga wpłynęło również niewykorzystanie efektu zaskoczenia
Pierwszym dyktatorem powstania był Ludwik Mierosławski, powstaniec listopadowy, poeta i pisarz. Od 11 do 19 marca stanowisko to pełnił gen. Marian Langiewicz,a od jesieni 1863 roku były carski pułkownik Romuald Traugutt.
Zryw upadł po aresztowaniu Traugutta i członków Rządu Narodowego w kwietniu 1864 roku. Zostali oni straceni 5 sierpnia na stokach warszawskiej Cytadeli.
Po upadku powstania władze Imperium Rosyjskiego nasiliły prześladowania narodu polskiego, likwidując m.in. resztki niezależności Królestwa Polskiego oraz instytucje kultury i nauki. Zintensyfikowano proces rusyfikacji.
Powstanie styczniowe, mimo, że zakończyło się porażką strony polskiej, do tej pory pozostaje symbolem bohaterskiej walki o niepodległość. Było ono ostatnim zrywem niepodległościowym przed odzyskaniem przez Polskę państwowości w 1918 roku. Odcisnęło się ono głęboko w świadomości Polaków.
