Asamblaż: praca złożona z przedmiotów codziennego użytku, bezużytecznych fragmentów, form naturalnych, wszelkich możliwych obiektów.
Prekursorem asamblażu w Polsce był Władysław Hasior, którego ponad 100 prac obejrzeli w krakowskim MOCAK-u, uczniowie z rozszerzonym programem „historii sztuki”.
W pracach, Hasior wykorzystywał elementy znalezione, tzw. „śmieci symboliczne”, których znaczenie warunkowane było społecznie, odnosiło się do kwestii historycznych i patriotycznych.
Od końca lat 50. tworzył ze znalezionych przedmiotów i ich części liczne asamblaże o wymowie metaforycznej; od połowy lat 60. powstawały patetyczno-groteskowe Sztandary. Realizował performanse rzeźbiarskie z wykorzystaniem żywiołów natury: wiatru, wody i ognia, oraz monumentalne rzeźby, między innymi Prometeusz rozstrzelany (Kuźnice 1964), Żelazne organy (Snozka 1966), Golgota (Montevideo 1969), Słoneczny rydwan (Södertälje k. Sztokholmu 1972–1976).
Sens dzieł pozwala nam odczytać indywidualny słownik wizualny artysty ( np. Medalik odpustowy, aluminiowy jest symbolem waluty, za która kupuje się spokój sumienia; Koń galopujący symbolizuje ekspresję oraz uwolnienie i uniesienie myśli; Koło: toczący się los; Zegarek: przemijanie i nieuchronność zdarzeń) dzięki niemu nie możemy mówić o przypadkowości w doborze przedmiotów. Przekaz staje się czytelny dzięki zdekodowaniu symboli.
Odkryty świat Hasiora stał się inspiracja do wykonania kolaży oraz asamblaży.
W MOCAK-u można również obejrzeć kolaże Wisławy Szymborskiej, będące forma intelektualnej zabawy. Polecamy!!!
Aneta Solińska
