W tym roku obchodzimy 150 rocznicę powstania styczniowego – wielkiego zrywu narodu polskiego walczącego o swoją niepodległość. Powstanie to różniło się od poprzednich – miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono około 1200 bitew i potyczek. W nocy 2/3 maja1863 roku z Krakowa wyruszył ok. 500 osobowy oddział pod dowództwem płk Józefa Miniewskiego . W jego skład wchodził 26 osobowy oddział ochotników włoskich i francuskich, którymi dowodził pułkownik Francesco Nullo. Powstańcy przeszli granicę i wkroczyli do zaboru rosyjskiego. Do pierwszej potyczki doszło 4 maja w pobliżu Płok. Po wymianie ognia karabinowego Rosjanie wycofali się, a oddział polski wyruszył w kierunku Olkusza. W dniu następnym doszło do bitwy pod Krzykawką, gdzie oddział został rozbity. Zginął płk F. Nullo, a ranny porucznik Elia Marchetti przedostał się z powrotem do Galicji. Został schwytany przez Austriaków i osadzony w chrzanowskim areszcie. Dzięki staraniom żony notariusza Horwatha i kapitana Lippy opuścił więzienie. Pomimo starannej opieki i wysiłków lekarzy zmarł 7 maja 1863 roku. Został pochowany na chrzanowskim cmentarzu, pogrzeb był wielką patriotyczna uroczystością.
Mieszkańcy Chrzanowa w różny sposób pomagali powstańcom: dostarczając broń, aprowizację lub bezpośrednio uczestnicząc w walkach. W działaniach zbrojnych wzięli udział między innymi : Walenty Bętkowski, Piotr Matuszkiewicz, Florian Michalik, Bolesław Chwastowski. Natomiast na chrzanowskim cmentarzu spoczywają uczestnicy powstania : Antoni Andrysik, Piotr Łączka- Łączyński i Jan Oczkowski – późniejszy burmistrz Chrzanowa.
Dla uczczenia wysiłku powstańczego w naszym rejonie odbyły się dwie rekonstrukcje historyczne związane z walkami powstańczymi: 4 maja w Płokach i 5 maja w Krzykawce. Grupa młodzieży z naszej szkoły wybrała się na rekonstrukcję bitwy pod Krzykawką . To nietypowa lekcja historii. Można było zapoznać się z przebiegiem bitwy, oglądnąć stroje i uzbrojenie z tej epoki historycznej.
Autor: Jerzy Jura
